Mật ong được biết đến là thực phẩm bổ dưỡng được rất nhiều người sử dụng hàng ngày cho gia đình của mình, có thể dùng uống, làm gia vị hay ngâm thuốc,.. Trên thị trường hiện nay cũng rất nhiều loại mật ong khác nhau, có giá khác nhau, phổ biến gồm các loại mật như mật ong hoa cà phê, mật ong hoa vải, mật ong nhãn, mật ong bạc hà, .. và một số mật ong đặc biệt khác, mỗi loại mật ong có màu sắc, hương vị khác nhau, có độ kết tinh ( đóng đường ) khác nhau và mức độ kết tinh cũng khác nhau. Vì vậy người dùng sẽ rất lo lắng không biết mật ong mình đang sử dụng có phải là mật ong nguyên chất hay là mật ong giả. Trong bài viết hôm nay Dakifood sẽ chia sẻ về đặc tính của mật ong và cách xử lý như thế nào khi có hiện tượng bị kết tinh nhé.
1. Mật ong nguyên chất có kết tinh không? Mật ong kết tinh (đóng đường là gì)?
Mật ong bị kết tinh (hay dân gian còn gọi với cái tên là lắng đường hay đóng đường) là hiện tượng mật ong chuyển trạng thái từ dạng lỏng chuyển sang dạng hạt (gồm hạt mịn và to, thô). Ban đầu, mật ong kết tinh ở dạng mịn sền sệt, sau đó chuyển sang dạng hạt, to và thô hơn.
Các dạng kết tinh (đóng đường) của mật ong nguyên chất
Trong bảng thành phần mật ong có chứa hàm lượng chính là Fructozơ (khoảng 38.5%) và Glucozơ (31%), do đặc tính của Glucozơ dễ bị tách nước và tạo thành tinh thể, do đó trong những điều kiện thích hợp, mật ong sẽ chuyển dần từ dạng lỏng sang dạng mịn rồi cuối cùng là dạng hạt. Tùy vào từng loại mà mật ong có nhiều dạng kết tinh khác nhau: đóng ở miệng chai, đáy chai hay toàn bộ chai.
2. Những nguyên nhân khiến mật ong bị kết tinh
Mật ong chưa qua bất kì các bước xử lý công nghiệp nào sẽ dễ bị kết tinh hơn những mật ong đã được qua xử lý. Nguyên nhân được lý giải là do lượng đường và nước trong mật ong kết tinh còn nguyên vẹn thành phần, khi để trong môi trường thích hợp sẽ dễ xảy ra hiện tượng kết tủa và đóng đường hơn.
Mật ong kết tinh khi gặp các yếu tố sau:
a. Nhiệt độ thích hợp:
+ Khi để mật ong ở nhiệt độ dưới 5 độ, mật rất khó kết tinh, đây cũng là một cách đơn giản giúp bạn có thể phân biệt được mật ong thật – giả. Cách làm như sau: Bạn chiết mật ong ra hũ nhỏ hoặc chén nhỏ, bỏ vào ngăn đông tủ lạnh sau vài tiếng đến vài ngày, mật ong lấy ra sẽ đặc quánh và dẻo lại chứ không bị đóng đường.
+ Mức nhiệt độ 6 – 20 độ C: đây là khoảng nhiệt độ mà mật ong dễ bị kết tinh nhất. Khi bạn bỏ vào trong ngăn tủ mát hoặc khi nhiệt độ bên ngoài bắt đầu hạ thấp, mật ong sẽ rất dễ bị đóng đường.
+ Từ 21 - 27 độ C: Đây là nhiệt độ thích hợp để bảo quản mật ong, mật ong sẽ không bị kết tinh. Bạn cũng nên lưu ý nếu bảo quản mật ở nhiệt độ quá cao cũng sẽ khiến mật ong bị giảm chất lượng đấy nhé!
b. Nguồn mật hoa: các chuyên gia lý giải mật ong kết tinh nhanh hay chậm tùy thuộc vào mật của từng loại hoa. Những nguồn mật hoa dễ bị đóng đường hơn những loại mật còn lại: hoa cao su, điều, hoa cà phê,…
Tùy vào hàm lượng nước chứa trong mật ong: Mật ong vẫn chứa một hàm lượng nước nhất định, nếu loại mật loãng, chứa nhiều nước sẽ càng lâu hoặc không bị đóng đường, ngược lại, nếu hàm lượng nước thấp, mật đặc sẽ càng nhanh bị đóng đường hơn.
Hàm lượng đường Glucozơ có trong mật: tỷ lệ giữa thành phần Glucozơ và Fructozơ trong mật ong xấp xỉ sẽ là 1:1, nếu tỷ lệ này cao, mật sẽ nhanh kết tinh. Còn nếu ngược lại mật ong có thể sẽ không diễn ra quá trình kết tinh hoặc chậm hơn do hàm lượng Fructozơ khá cao, loại này thường có độ ngọt đậm hơn như một số mật ong hoa vải, hoa nhãn, hoa cao su…
c. Có phấn hoa lẫn trong mật: mật ong thô chưa qua xử lý (mật ong nguyên chất) thường bị lẫn phấn hoa, yếu tố này cũng dẫn đến hiện tượng lắng đường.
Hiện tượng kết tinh dạng hạt mịn của mật ong nguyên chất
3. Mật ong giả hay pha đường có bị kết tinh không?
Mật ong pha nước đường nấu loãng thì nó ít bị kết tinh hơn, hoặc nếu nấu đặc thì sẽ có kết tinh một lớp ở đáy chai có đặc điểm sau:
+ Các hạt kết tinh của mật ong giả rất cứng, đóng thành cục rất cứng dưới đáy chai.
+ Rất khó tan khi xử lý bằng cách ngâm nước nóng.
⇒ Đối với những chai mật ong bị kết tinh mà nghi ngờ là mật ong giả, chỉ cần đặt vào thau nước nóng, thay nước vài lần, nếu mật ong thật thì lớp kết tinh sẽ tan ra thành trạng thái lỏng, còn nếu là đường không thể tan. Kết tinh của mật ong tự nhiên thì mềm, khi cho vào miệng hoặc ngâm nước nóng các hạt kết tinh dễ dàng tan ra.
4. Xử lý mật ong đã kết tinh phải làm thế nào?
Cách làm tan mật ong bị kết tinh khá đơn giản:
Nếu Mật bị kết tinh dưới đáy chai: Các anh chị hãy cho chai mật ong đã bị đóng đường (kết tinh) ấy vào trong chậu, đổ nước ấm khoảng 70-80 độ ngập phần mật bị kết tinh.
Cách xử lý mật ong nguyên chất bị kết tinh bằng cách ngâm nước nóng
Nếu Mật bị kết tinh ở giữa, ở miệng, hoặc toàn bộ chai: Đặt chai mật nằm ngang trong chậu, chú ý vặn chặt nắp, đổ nước ấm ngập chai, xoay đều cho hơi nóng lan tỏa đều trong chai mật.
Tuy nhiên, bạn cũng lưu ý một số điều trước đây để làm tan phần mật bị kết tinh hiệu quả:
- Thay nước ấm mới nếu như nước trong chậu đã nguội mà mật vẫn chưa tan phần đóng đường.
- Không sử dụng nhiệt độ quá cao: đun nóng, phơi dưới nắng gắt, hâm trong lò vi sóng sẽ làm ảnh hưởng đến chất lượng mật.
- Sau mỗi lần đổ nước ấm để làm tan phần mật kết tinh, nên lau khô nắp chai, mở nắp để không khí thoát ra rồi vặn chặt mà thay nước mới vì mật ong khi gặp nhiệt độ cao sẽ sủi bọt, tạo bọt khí nhiều.
Nếu mật ong bị đóng đường mà được đựng trong chai/hũ rộng miệng thì không cần ngâm nước nóng, các bạn dùng thìa múc ra sử dụng, pha nước ấm để uống, hoặc cho vào các món ăn tùy thích. Như vậy sẽ giữ được chất lượng mật tốt nhất, y như khi ban đầu.
5. Bảo quản:
╴Mật ong sau khi làm tan chảy ra, nên rót ra keo thủy tình hoặc nhựa miệng rộng để bảo quản. Phòng trường hợp sử dụng không kịp bị kết tinh trở lại, ta dùng muỗng múc để sử dụng tiếp mà không cần xử lý. Không nên thực hiện phương pháp này nhiều lần, mật sẽ chuyển màu, biến chất, không còn giữ được nhiều dinh dưỡng nguyên bản nữa.